De start van een nationale staking en de directe gevolgen
Op dinsdag trad België toe tot de tweede dag van een gecoördineerde staking die drie dagen zal duren, uit naam van vakbonden die protesteren tegen de ingrijpende bezuinigingsmaatregelen van de overheid. De actie begon gisteren, toen het openbaar vervoer stilviel. Treinen en ander openbaar vervoer legden het werk neer, waarbij de nationale spoorwegmaatschappij slechts één of twee treinen op drie kon laten rijden. Verschillende Eurostar-diensten tussen Brussel en Parijs werden geannuleerd.
Ook scholen, crèches, ziekenhuizen en andere openbare diensten sloten zich vandaag aan bij de staking. Hierdoor wordt het dagelijks leven vrijwel in het hele land bemoeilijkt. Stand-by werd gisteren al ingezet door de verplichte sluitingen van talrijke diensten en bedrijven.
Het kritieke punt: een volledige algemene staking
De voorziene dag van maximale verstoring is morgen, wanneer een volledige algemene staking bijna alle activiteiten zal stilleggen. Bij deze staking worden bijna alle sectoren geraakt, inclusief de twee grootste luchthavens van België: Brussel-Zaventem en Charleroi. Op deze luchthavens zijn al alle vertrekkende vluchten geannuleerd, wat de impact van de staking verder versterkt.
De politieke context en de controverse rond de bezuinigingen
De vakbonden richten zich vooral tegen premier Bart De Wever, die sinds februari in functie is. Hij heeft een ingrijpend bezuinigingsbeleid gevoerd met als doel de hoge publieke schulden van België te verminderen, die momenteel meer dan 104 procent van het bbp bedragen. Het begrotingstekort staat op 5,4 procent, ver boven de Europese grens van drie procent.
Details van het nieuwe begrotingsakkoord
Na weken van politieke patstellingen binnen zijn vijfpartijencoalitie, kondigde De Wever dinsdagmorgen een meerjarig begrotingsakkoord aan. Het plan moet een gat van 9,2 miljard euro dichten tegen 2029 door middel van nieuwe belastingen en besparingen. Onder meer worden belastingen verhoogd op aardgas, investeringsinkomsten, vliegtickets, hotelovernachtingen, afhaalmaaltijden, en wordt er een belasting van twee euro geheven op pakketten uit niet-EU-landen.
Daarnaast zal het systeem van indexering van lonen gekoppeld aan inflatie worden aangepast. Werknemers met lonen boven 4.000 euro zullen niet volledig meebewegen met de inflatie. De energietarieven zullen veranderen: de gasprijzen worden hoger, elektriciteit wordt iets goedkoper, en taksen op benzine en diesel zullen vanaf 2027 stijgen.
Reacties van de vakbonden en de maatschappelijke impact
De vakbonden stellen dat deze maatregelen het sociale model van België ondermijnen. De socialistische bond FGTB beschuldigt De Wever van “minachting” nadat eerdere demonstraties volgens hen werden beantwoord met “volledig stilzwijgen” van de regering.
Hoewel België niet het enige EU-land is dat onder druk staat om de overheidsfinanciën op orde te brengen, getuigen de grootschalige stakingen van diepe politieke verdeeldheid. De hervormingen zullen directe en zichtbare gevolgen hebben, zoals hogere kosten voor verwarming, vervoer, pensioenen en werkloosheidsuitkeringen. Ook de prijs van filmbezoeken of festivals wordt beïnvloed.
Regionale verschillen en sociale gevolgen
De impact zal niet overal gelijk zijn. Zo hebben meer dan twee miljoen huizen in Vlaanderen aardgas, vergeleken met circa 700.000 in Wallonië. Hierdoor treft de stijging van gasheffingen vooral de Vlaamse bevolking, wat een gevoelig politieke detail is in een land dat al verdeeld is op regionaal niveau.
Critici stellen dat de maatregelen de lasten verschuiven naar werkende huishoudens, in plaats van naar grote vermogensbezitters en multinationals. Vakbonden vragen onder meer eerlijkere belastingheffing over vermogens, een belasting op digitale giganten, en meer transparantie over subsidies aan bedrijven.
Toekomst en onzekerheden
De geplande volledige nationale staking morgen wordt de meest ingrijpende, met gesloten luchthavens, verminderd openbaar vervoer en beperkte openbare diensten. De regering hoopt dat het nieuwe begrotingsakkoord, dat volgens De Wever de staatsschuld met 32 miljard euro zal verlagen, Brussel zal geruststellen en sancties onder EU-fiscale regels zal voorkomen. Toch is onduidelijk of dit voldoende zal zijn om de Belgische arbeiders gerust te stellen.
Een groot deel van de meest controversiële maatregelen is nog niet uitgevoerd, en de binnenlandse politieke verdeeldheid blijft bestaan. Vakbonden hebben al gesuggereerd dat, indien de overheid niet toegeeft, deze drie dagen durende staking niet de laatste zal zijn.
Perspectieven en maatschappelijke verdeeldheid
De situatie is gespannen, met een politieke sfeer die nog lang niet hersteld lijkt. De gevolgen voor de samenleving laten zich meteen voelen, vooral voor die groepen die het meest afhankelijk zijn van sociale voorzieningen en energiedeals. De tegenstelling tussen regio’s zoals Vlaanderen en Wallonië voedt de verdeeldheid verder, terwijl de verdeeldheid binnen de coalitie de verdere politieke stabiliteit onder druk zet.
