Huidige stand van zaken en toekomstverwachtingen
Volgens een recent rapport van het Europees Instituut voor Gendergelijkheid (EIGE), dat op dinsdag 2 december werd gepubliceerd, blijft de gelijke vertegenwoordiging van mannen en vrouwen in de Europese Unie nog minstens vijftig jaar uitgesteld. Ondanks diverse beleidsmaatregelen en maatschappelijke discussies blijkt dat de gendergelijkheid nog altijd ver weg is.
Werknemers in de EU verdienen voor gemiddeld 77 procent van wat mannelijke werknemers jaarlijks ontvangen. Dit betekent dat vrouwen zich nog 15 maanden en 18 dagen extra moeten inzetten om hetzelfde jaarinkomen te behalen als hun mannelijke collega’s. Deze statistiek onderstreept hoe groot de kloof blijft, ondanks de vooruitgang op tal van gebieden.
Het Gendergelijkheidindex voor de gehele EU ligt in 2025 op 63,4 uit 100. Hoewel dit een lichte verbetering aangeeft, blijven de verschillen tussen lidstaten aanzienlijk. Sommige landen behalen hogere scores, terwijl anderen duidelijk achterblijven.
Vergelijking tussen lidstaten en regionale verschillen
Zweden, Frankrijk en Denemarken scoren respectievelijk 73,7, 73,4 en 71,8 op de index. Deze landen worden als voortrekkers beschouwd in het bevorderen van gelijkheid. Aan de andere kant blijven Ciprus, Hongarije en Tsjechië achter, met scores van respectievelijk 47,6, 51,6 en 53,2. De data benadrukken de uiteenlopende maatschappelijke en beleidsmatige prestaties binnen de Unie.
De invloed van ouderschap op carrières en culturele patronen
Het rapport benadrukt dat er een duidelijke scheiding bestaat in hoe ouderschap de carrièremogelijkheden beïnvloedt voor mannen en vrouwen. Voor mannen betekent het vaderschap vaak een boost voor hun professionele vooruitgang, terwijl vrouwen er juist door beperkt worden. Vrouwen blijven het grootste deel van de onbetaalde zorgtaken en huishoudelijk werk op zich nemen, wat hun deelname aan vrije tijd, cultuur en publieke activiteiten beperkt.
Deze patronen worden versterkt door heersende culturele attitudes. Uit onderzoek blijkt dat de helft van de mensen gelooft dat mannen minder bekwaam zijn in huishoudelijk werk, terwijl één op de vijf vrouwen pakt dat het nemen van vaderschapsverlof een teken is van zwakkere carrièreambities. Daarnaast vindt de helft van de mannen en een derde van de vrouwen dat de belangrijkste rol van een man het verdienen van geld is.
Verwijdering van stereotypen en opleidingsverschillen
Ondanks deze percepties is er breed draagvlak onder Europeanen dat vrouwen moeten werken en financieel onafhankelijk moeten zijn. Dit creëert echter een dubbele last voor vrouwen, die zowel professioneel als in het gezin moeten presteren. Jolanta Reingarde, een senior onderzoeker bij EIGE, merkt op dat de samenleving te veel verwachtingen heeft van vrouwen: financieel zelfstandig zijn, bijdragen aan het gezin, voor kinderen zorgen, er mooi uitzien, schoolavonden bijwonen en meer. Tegelijkertijd worden zulke verwachtingen niet in dezelfde mate gesteld aan mannen.
Op vlak van onderwijs scoren jonge vrouwen beter dan mannen en voltooien zij vaker hogere opleidingen. Desondanks vertaalt dit academisch succes zich nauwelijks naar gelijke kansen op de arbeidsmarkt, in leiderschapsposities of op het gebied van salaris en pensioen. Vrouwen worden nog vaak geleid naar traditioneel vrouwelijke disciplines zoals onderwijs, zorg en social work, sectoren die systematisch ondergewaardeerd blijven.
Hoewel de werkgelegenheid voor vrouwen de afgelopen tien jaar is toegenomen, blijven toegang tot hogere salarisschalen en hiërarchische functies beperkt.
Onderdrukking en geweld tegen vrouwen
Gendergerelateerd geweld blijft een groot en ondergerapporteerd probleem. Volgens gegevens wordt 31 procent van de vrouwen geconfronteerd met fysiek of seksueel geweld. Opvallend is dat de tolerantie voor geweld tegen vrouwen vooral onder jonge mannen bijzonder hoog is.
Blandine Mollard, onderzoeker bij EIGE, wijst erop dat de mediacontent over geweld influencing attitudes versterkt. Ze benadrukt dat de aanwezigheid van succesvolle influencers die een narratief promoten waarin feminisme te ver wordt doorgevoerd en vrouwen de meeste macht zouden hebben, bijdraagt aan negatieve percepties over geweld en gelijke rechten.
Conclusies en maatschappelijke implicaties
Elke maand lezen honderdduizenden mensen de journalistiek en meningen die door EUobserver worden gepubliceerd. Met ondersteuning vanuit de samenleving kunnen nog meer mensen toegang krijgen tot deze informatie en kunnen maatschappelijke verandering worden ondersteund.
Voor degenen die nog geen lid zijn, wordt aangeraden om vandaag nog supporter te worden. De fenomenale verschillen en de blijvende uitdagingen vragen voortdurende aandacht en inzet.
Hannah Kriwak, een jonge verslaggever uit Oostenrijk, behandelt binnen EUobserver de Europese politiek en zet zich in voor meer inzicht en betrokkenheid bij deze maatschappelijke kwesties.
