Uitkomst van langdurige onderhandelingen over het klimaatbeleid
Na meerdere maanden van intensieve besprekingen en politieke strategietouches hebben het Europees Parlement en de Raad gezamenlijk een besluit genomen over de klimaatdoelen voor 2040 binnen de Europese Unie. De overeenkomst, bereikt op dinsdagavond 9 december, bevat een reductie van 90 procent in broeikasgasemissies ten opzichte van de niveaus van 1990.
Dit compromis is minder ambitieus dan het oorspronkelijke voorstel van de Europese Commissie. Lidstaten wisten zich het recht toe te eigenen om internationale koolstofcertificaten te gebruiken voor maximaal vijf procent van hun verminderingstargets, wat de strengheid ervan verzacht.
Strategische hervormingen en uitstel van systemen
Het EU-Emissiehandelssysteem voor bouw, vervoer over de weg en kleine industrie (ETS2) is met één jaar uitgesteld, van 2027 naar 2028. Overheden waren bezorgd dat het eerder invoeren van dit systeem zou leiden tot hogere kosten voor consumenten.
Elke twee jaar zal de Europese Commissie de voortgang beoordelen die door de lidstaten wordt geboekt in het realiseren van de klimaatdoelen voor 2040. Daarbij worden milieugegevens geanalyseerd samen met energietarieven en de impact op bedrijven en huishoudens.
De wetgevers benadrukten dat zij geloven dat de groene transitie en het verbeteren van de concurrentiekracht van de EU hand in hand kunnen gaan. Daarnaast behoudt de Commissie de mogelijkheid om indien nodig wijzigingen voor te stellen op de klimaatwet.
Beschouwingen van wetenschappelijke adviseurs en de invloed op klimaatdoelen
Volgens het onafhankelijke Wetenschappelijk Adviesraad voor Klimaatverandering van de EU betekent de doelstelling een belangrijke mijlpaal. Echter, de mogelijkheid om internationale koolstofkredieten te gebruiken voor maximaal vijf procent van de emissies van 1990, zou de eigen reducties effectief kunnen verlagen tot 85 procent in 2040. Dit kan de EU belemmeren in haar streven naar klimaatneutraliteit in 2050.
Volgens de EU-klimaatwet zou het voorstel voor de 2040-doelstelling al in juni 2024 door de Commissie gepresenteerd moeten worden. Na een lange vertraging werd het voorstel uiteindelijk in juli 2025 ingediend. De strategie voor 2040 zou cruciaal zijn geweest voor de voorbereiding van de officiële positie van de EU tijdens de COP30-klimaattop in Brazilië, die plaatsvond in november.
De politieke context en de stemming binnen de Unie
Diverse lidstaten uitten zorgen over de doelstelling, mede vanwege budgettaire druk door defensie-uitgaven en economische moeilijkheden. In de Raad probeerde de huidige Deense presidToor op de vergadering van 18 september via een algemene aanpak te komen, maar ontving in plaats daarvan politieke richtlijnen van de leiders van de Europese Raad (EUCO).
Nadat EUCO op 23 oktober een algemene conclusie had aangenomen, werd op 5 november een buitengewone milieuraad gehouden die de algemene aanpak goedkeurde. Binnen het Europees Parlement stemden de centrum-rechtse Partij voor de Vrijheid en de Democraten, de Socialisten en Democraten, de liberale partij Renew Europe en de Groenen op 12 november voor een versnelde procedure met het oog op een stemming in de plenaire zaal op 1 oktober.
De stemming werd vertraagd door de uitstel van drie weken, onder meer door vertragingen op de Raad en door verzoeken van de Europese Volkspartij. Desalniettemin werd een definitieve positie aangenomen in de plenaire vergadering op 12 november.
De voorlopige overeenkomst die dinsdag door de onderhandelaren werd bereikt, moet nog worden goedgekeurd door de volledige parlementaire vergadering en door de Raad worden bekrachtigd. Beide stappen worden algemeen als formeel beschouwd. Na deze bevestiging kan de nieuwe wet van kracht worden.
Tot slot en betrokkenheid van het publiek
Elke maand lezen honderden duizenden mensen de journalistiek en meningen die gepubliceerd worden door EUobserver. Met steun van de lezers kunnen nog meer mensen geïnformeerd worden. Mochten zij dat nog niet zijn, wordt aangeraden vandaag lid te worden.
Hannah Kriwak is een jonge verslaggever uit Oostenrijk bij EUobserver en rapporteert over Europese politiek.
