Politieke onderhandelingen voorafgaand aan de EU-raad voor Buitenlandse Zaken
De ministers van Buitenlandse Zaken uit Spanje, Ierland, België en Luxemburg hebben gezamenlijk de Europese Unie opgeroepen haar invloed aan te wenden om Israël te overtuigen maatregelen te nemen tegen de humanitaire catastrofe in Gaza, zelfs nu de wapenstilstand nog niet volledig is gerealiseerd. Deze oproep kwam voorafgaand aan de EU-raad voor Buitenlandse Zaken op maandag in Brussel, waar de 27 lidstaten verwacht worden te discussiëren over de herplaatsing van de EU-missie voor grensondersteuning bij Rafah (EUBAM Rafah) en de EU-missie voor de ondersteuning van Palestijnse politie en rechtsstaat (EUPOL COPPS) om de toegang tot en uitgang uit Gaza te vergemakkelijken.
Curieuze spanningen en militaire operaties
De bijeenkomst in Brussel vindt plaats te midden van toenemende spanningen tussen Israël en Hamas, waarbij beide partijen elkaar beschuldigen van vertragingen in de tweede fase van het staakt-het-vuren. Over het weekend kondigde Israël aan dat het een senior commandant van Hamas en drie van diens medeplichtigen had gedood in de Gazastrook. Op maandag brachten de Amerikaanse speciaal gezant Steve Witkoff en Jared Kushner, schoonzoon van voormalig president Trump, via een videoverbinding een update aan de EU-buitenlandse ministers over het vredesplan voor Gaza, op verzoek van Frankrijk.
De menselijke situatie in Gaza en internationale reacties
Hoewel er nog steeds hoop is op de verdere voortgang van een nieuwe fase van het staakt-het-vuren, blijven velen betogen dat de situatie op de grond kritiek is. In een gezamenlijke brief gedateerd op 14 december, ontvangen door EUobserver en gericht aan EU-diplomaat Kaja Kallas, uitten de ministers van Spanje, Ierland, België en Luxemburg hun toenemende bezorgdheid over de trage vorderingen in het verbeteren van de omstandigheden voor burgers in Gaza. Ze wijzen erop dat, twee maanden na de inwerkingtreding van het staakt-het-vuren op 10 oktober, de bevolking in Gaza nog steeds grote tekorten ervaart aan voedsel, onderdak, medicijnen en sanitaire voorzieningen, terwijl de winterperiodes de problemen verergeren.
De Gezondheidsdienst van Gaza meldt dat sinds het ingaan van het staakt-het-vuren meer dan 360 Palestijnen zijn gedood en 922 gewond. Irene minister Helen McEntee benadrukte dat de situatie voor duizenden burgers uiterst ernstig is en dat Europa haar uiterste best moet doen om de invoer van hulp en goederen te versoepelen.
Humanitaire hulp en restricties
De ministers gaven aan dat het volume humanitaire hulp dat Gaza binnenkomt nog steeds ontoereikend is en bekritiseerden de restrictieve controles die door Israël worden gehandhaafd, die een effectieve hulpverlening bemoeilijken. Ze pleitten ervoor dat alle grensovergangen volledig worden geopend, dat trucks vrij mogen rijden, dat douane- en bewegingsbeperkingen worden versoepeld, en dat kritieke humanitaire goederen zonder belemmering kunnen worden ingevoerd.
Marta Lorenzo, hoofd van UNRWA in Brussel, stelde vergelijkbare zorgen aan de orde in een interview met EUobserver. Ze vertelde dat UNRWA niet in staat is om de voorraad in Jordanië effectief te verdelen, wat de humanitaire situatie verder bemoeilijkt. Daarnaast onderstreepten de ministers de essentiële rol van de VN en haar agentschappen, zoals UNRWA, en waarschuwden dat het beperken van de werkzaamheden van internationale ngo’s de mogelijkheid voor een effectieve humanitaire respons zou ondermijnen.
Internationale politiek en toekomstperspectieven
Vorige week deed een VN-resolutie een beroep op Israël om onbelemmerde toegang tot humanitaire hulp in Gaza te verzekeren, vooral voor UNRWA. De tekst werd gesteund door 139 landen, terwijl 12 landen, waaronder Israël en de Verenigde Staten, tegen stemden. Recentelijk rapporteerde het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken dat het overweegt sancties op terroristische activiteiten tegen UNRWA in te stellen.
De eerste fase van de door de VS bemiddelde wapenstilstand in oktober hield in het stoppen van vijandelijkheden, het vrijlaten van gevangengenomen en dode personen en het leveren van humanitaire hulp. De tweede fase omvat hetIsraëlisch terugtrekken uit Gaza, het diskwalificeren van gewapende Palestijnse groepen en het installeren van internationale of gezamenlijke veiligheidsmechanismen om het staakt-het-vuren te waarborgen.
Spanje, Ierland, België en Luxemburg bevestigden ook opnieuw hun inzet voor een tweestatenoplossing en waarschuwden dat uitbreiding van nederzettingen, annexatie en demografische veranderingen in de bezette Palestijnse gebieden “illegaal” zijn en onmiddellijk moeten stoppen. Een soortgelijke taal wordt verwacht in de conclusies van de Europese Raad tijdens de top op donderdag en vrijdag.
