De oorsprong en evolutie van Black Friday
Black Friday, een term die vooral in de Verenigde Staten bekend is, begon zijn bestaan in de jaren 1950. Pas in de jaren 1980 kreeg deze dag breedvoerige populariteit. Het markeert de vrijdag direct na Thanksgiving, de nationale feestdag in de Verenigde Staten. Het duurde tientallen jaren voordat het fenomeen zich over Europa verspreidde, maar de opkomst van online retailers zoals Amazon heeft de hype rondom deze dag versterkt. Vandaag de dag wordt Black Friday beschouwd als een van de belangrijkste winkeldagen van het jaar.
De rol van grote e-commercebedrijven en de verborgen kosten
Grote online winkels zoals Amazon profiteren aanzienlijk van de uitgaven tijdens Black Friday. Hoewel consumenten vaak worden aangespoord tot het zoeken naar koopjes, blijven de mensen die achter de prijzen en aanbiedingen staan, vaak buiten beeld. De arbeidsomstandigheden van de werknemers bij deze bedrijven krijgen zelden de aandacht die ze verdienen. Volgens vakbonden veroorzaken de drukke periode en de grote volumes aan bestellingen zeer zware omstandigheden voor de medewerkers.
Werkkrachten onder druk door de Black Friday-prestaties
Vakbondsvertegenwoordigers waarschuwen dat de werkdruk tijdens deze periode toeneemt, met een versnelde werktempo en voortdurende controle. Dit leidt tot zowel fysieke uitputting als mentale stress onder de werknemers. In reactie hierop organiseren vakbonden wereldwijd acties en stakingen van Black Friday tot Cyber Monday. Het doel is om aandacht te vragen voor de onwisselbare arbeidsomstandigheden en de hoge werkdruk die vooral tijdens de drukke weken van het jaar ontstaat.
Internationale solidariteit en protestacties
Onder de naam “Make Amazon Pay” bereiden meer dan 80 organisaties in meer dan 30 landen acties voor. Ze richten zich op verschillende zorgen, zoals de exploitatie van werknemers, de dominantie op de markt, contracten met het Israëlische leger, de snelle groei van energie-intensieve datacenters en nauwe banden met de Amerikaanse regering onder Trump. Specifieke acties worden onder andere verwacht in landen zoals India, Duitsland, de Verenigde Staten, Colombia en Zuid-Afrika.
Politieke en maatschappelijke druk in Europa
In 2024 verbood het Europees Parlement Amazon-lobbyisten nadat het bedrijf weigerde deel te nemen aan hoorzittingen over arbeidsomstandigheden in de distributiecentra. Desondanks heeft Amazon haar lobbyactiviteiten in de EU aanzienlijk versterkt, met een uitgave van 7 miljoen euro — het op één na grootste budget van een bedrijf in Europa — en bijna drie vergaderingen per week met beleidsmakers.
Eisen en doelstellingen van de vakbondscoalitie
Tijdens de staking eist de coalitie dat Amazon werknemers een eerlijk salaris betaalt en veilige arbeidsomstandigheden garandeert, inclusief vakbondsondersteuning. Daarnaast vraagt de coalitie dat Amazon zijn eerlijke belastingbijdrage levert om publieke diensten te financieren en dat het bedrijf verantwoordelijkheid neemt voor de milieuproblemen en maatschappelijke schade die samenhangen met haar data‑centra‑rijke, geautomatiseerde bedrijfsmodel.
Veerkracht en voortdurende inzet
Het is de zesde achtereenvolgende jaren dat tijdens Black Friday-weekend acties van “Make Amazon Pay” plaatsvinden. Elke maand lezen honderdduizenden mensen de journalisten en meningen die EUobserver publiceert. Met steun van lezers kunnen nog veel meer mensen geïnformeerd blijven. Degenen die dat nog niet zijn, worden opgeroepen lid te worden en de organisatie te steunen.
Persoonlijk profiel
Hannah Kriwak is een jonge verslaggever uit Oostenrijk die werkt voor EUobserver en zich bezighoudt met Europese politiek.
