Een voorstel tijdens de komende top in Johannesburg
Een panel van experts roept de leiders van de G20 op om tijdens de komende bijeenkomst in Johannesburg deze week een Internationaal Panel over Ongelijkheid op te richten, vergelijkbaar met het klimaatpanel van de VN. Deze aanbeveling wordt gedaan in een rapport waarin wordt aangegeven dat 90 procent van de wereldbevolking leeft in landen met gevaarlijk grote ongelijkheid, wat de democratische stabiliteit en de economische ontwikkeling bedreigt. Het rapport is opgesteld door een commissie van onafhankelijke deskundigen, benoemd door de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa, die momenteel het voorzitterschap van de G20 vervult.
De context en de inhoud van het rapport
De G20, bestaande uit 19 landen, de Europese Unie en de Afrikaanse Unie, houdt haar jaarlijkse top op 22 en 23 november in Johannesburg. Volgens het rapport voldoet 83 procent van de landen, waarin 90 procent van de wereldbevolking woont, aan de criteria van de Wereldbank voor hoge ongelijkheid. De bevindingen tonen aan dat landen met dergelijke sterke scheidslijnen zeven keer vaker wegzakken in democratische achteruitgang dan meer egalitaire landen.
Het rapport benadrukt dat geconcentreerd vermogen de ultra-rijke een onevenredige invloed geeft over economische en politieke systemen. Economische ongelijkheden vertaalt zich direct in politieke ongelijkheden, waardoor burgers minder toegang krijgen tot rechtspraak en minder inspraak in beleidsvorming. In veel landen zorgen mediakanalen, die in handen zijn van miljardairs, ervoor dat de rijken de publieke discussie en het politieke discours kunnen beïnvloeden.
Financiële ongelijkheid en globale trends sinds 2000
Sinds 2000 heeft de rijkste 1 procent van de wereldbevolking 41 procent van het nieuwe wereldwijde vermogen verworven, met een gemiddelde toename van €1,13 miljoen per persoon. Tegelijkertijd is de rijkdom van de armste helft slechts met één procent toegenomen, wat neerkomt op €507 per persoon. Sinds 2020 hebben diverse schokken, variërend van de COVID-19-pandemie en de oorlog in Oekraïne tot nieuwe handelsbelemmeringen in 2025, geleid tot een verdere toename van armoede en ongelijkheid wereldwijd.
Volgens het rapport gaat ongeveer een op de vier mensen regelmatig zonder maaltijden, terwijl de vermogens van miljardairs recordhoogten bereiken. Cyril Ramaphosa heeft ongelijkheid geïdentificeerd als een urgent economisch en financieel probleem en roept de G20-leiders op om “de ongelijkheid aanzienlijk en dringend te verminderen.”
Het voorstel voor een nieuw internationaal panel
De commissie, bestaande uit zes economen en ongelijkheidsexperts van over de hele wereld en onder leiding van Nobelprijswinnaar Joseph Stiglitz, stelt voor een nieuw, onafhankelijk en internationaal panel op te richten, geïnspireerd door het Intergouvernementeel Panel inzake Klimaat (IPCC). Dit panel, het Internationaal Panel over Ongelijkheid (IPO), zou mondiale trends volgen, de onderliggende oorzaken en effecten analyseren en beleidsopties beoordelen om overheden, beleidsmakers en de bredere internationale gemeenschap te adviseren.
Imraan Valodia, werkzaam aan de Universiteit van Witwatersrand in Johannesburg en lid van de commissie, verklaarde aan EUobserver: “Ik denk dat veel westerse partijen enorm profiteren van deze ongelijkheid. Mensen die hun inkomsten halen uit monopolistische activiteiten of grote winsten genereren uit intellectueel eigendom, zoals belangrijke vaccins, die anderen verhinderen ervan gebruik te maken.”
Hij voegde toe: “Het is uiterst belangrijk dat we wereldwijd beginnen met het aanpakken van dit probleem van ongelijkheid. Als we dat niet doen, wordt de situatie alleen maar erger, wat onze economieën en politieke systemen onder druk zal zetten. We hopen dat een dergelijk panel de stimulans zal bieden voor actie.”
Slotopmerkingen
Honderden duizenden mensen lezen maandelijks de journalistiek en meningen van EUobserver. Met steun van het publiek kunnen miljoenen anderen dat ook doen. Wie nog geen supporter is, wordt aangemoedigd om vandaag nog lid te worden.
Hannah Kriwak is een junior verslaggever uit Oostenrijk bij EUobserver, die zich richt op Europese politiek.
