De beslissing van de Europese Commissie en de reactie daarop
Op maandag 8 december heeft de Europese Commissie haar standpunt duidelijk gemaakt over de brede publieke en politieke reacties die volgden op haar beslissing om X een boete op te leggen. Deze sanctie was het gevolg van het niet naleven van de Digital Services Act (DSA), een nieuwe regelgeving die bedoeld is om grote online platforms verantwoordelijk te houden. De commissie stelde dat X niet voldeed aan de eisen voor het voorkomen van misleidende ontwerppraktijken en het waarborgen van transparantie, en besloot daarom tot een boete van 120 miljoen euro in te dienen. Volgens een woordvoerder van de EU was de betaling van deze boete verplicht en gaf men aan dat men alles zou doen om de opbrengst te innen.
De controverse en de internationale reacties
De boete leidde tot stevige reacties, vooral vanuit de Amerikaanse zijde. Elon Musk, mede-eigenaar van xAI en eigenaar van X, noemde de sanctie “onzin” en gebruikte zijn sociale mediakanalen om de EU te bekritiseren. Hij plaatste zelfs een afbeelding die de EU verwort in de Duitse nazi-geschiedenis. Daarnaast werd het advertentiekanaal van de Europese Commissie op X gesloten, hoewel een vertegenwoordiger verklaarde dat sinds 2023 geen gebruik meer werd gemaakt van de betaalde reclameservice van het platform. De Amerikaanse regering liet eveneens van zich horen. Senator Marco Rubio twitterde dat de boete niet alleen een aanval op X was, maar ook op alle Amerikaanse technologiebedrijven en de Amerikaanse bevolking door buitenlandse regeringen.
De reactie van de EU op de internationale deleg
De EU reageerde kalm en benadrukte dat de regelgeving gelijkelijk wordt toegepast op alle online platforms binnen de Unie. Een woordvoerder stelde dat de digitale wetgeving geen gericht aanval was op Amerikanen of Amerikaanse bedrijven, maar dat de regels voor iedereen gelden, ongeacht nationaliteit. Toch kwam er ook kritiek van binnen de Europese Unie zelf, waarbij de Hongaarse premier Viktor Orbán Musk op social media prijzend uitliet over zijn durf om zich tegen de EU te verzetten.
De positieve en negatieve perspectieven op de boete
Voorstanders van de regelgeving zagen de boete als een belangrijke stap richting grotere verantwoordelijkheid van grote platforms en een teken van kracht in de regulering. Jan Penfrat, beleidsadviseur bij de Europese Digitale Rechten Groep, stelde dat hoewel de sanctie laat kwam, Musk’s onvolwassen reacties en de Amerikaanse dreigementen de juiste koers bevestigden. Het bedrijf krijgt nu drie maanden de tijd om aan te geven hoe zij de platformen zullen aanpassen om te voldoen aan de wet. Het is mogelijk dat de EU bijkomende boetes oplegt bij niet-naleving of dat het platform in de EU wordt geschorst, wat echter een laatste optie is en niet door de Europese Commissie zelf wordt beslist. De bevoegdheid ligt bij de lidstaat waar X actief is, in dit geval Ierland, en wordt alleen ingeroepen indien er sprake is van een criminele overtreding die de gebruikersveiligheid in gevaar brengt.
De rol van communicatie en toekomstige stappen
Volgens een woordvoerder van de Commissie is er geen intentie om platforms te verbieden binnen de EU. De communicatie op X wordt niet stilgelegd, omdat het een van de 15 sociale mediaplatformen is waarvan de EU-regelgevers gebruikmaken. De platformen blijven via X in contact met burgers en belanghebbenden, zo verklaarde de woordvoerder tijdens de reguliere briefing. Voor de EU is deze communicatie essentieel om informatie te delen over het beleid en de initiatieven binnen de Unie. Ondanks de controverse blijven dergelijke platformen een belangrijke communicatielijn voor het EU-beleid.
De betrokkenheid van EU-observatoren en de maatschappelijke reactie
Elk maand lezen honderdduizenden mensen de rapportages en opinies van EUobserver. Dankzij steun van de lezers blijven deze journalistieke inspanningen mogelijk. Op dit moment is er niet alleen sprake van regulatoire sancties, maar ook van een discussie over de balans tussen vrijheid van meningsuiting en naleving van wet- en regelgeving binnen digitale media. De situatie rond X laat zien hoe complex de verhoudingen tussen regelgeving, nationale belangen en technologische platforms kunnen zijn.
